Budist Bir Bakış Açısı: En Çok Meditasyon Yapman Gereken Zaman Zihnin Dengesini Kaybettiğin Zaman
Hepimizin bazen hayatımızda her şeyin kötü gittiğini düşünürüz. Bu his planlanan hiçbir şey yolunda gitmediğinde ortaya çıkabilir; o zamanlarda sakin ve rahat kalmamız çok zor olabilir.
Peki, ne yapmalıyız?
Eğer meditasyon diyeceğimi düşünüyorsan, doğru bildin. Tabii son otobüsü kaçırdığımız zamanlarda durup hemen meditasyon yapamayız, çünkü o anlarda hayat devam tüm hızıyla devam eder. Söylemek istediğim, eğer zihinlerimizi daha dirençli olmak için eğitmezsek, hayat bizim için her zaman daha zorlu olacaktır.
Bu sadece dışarıda yaşanan olaylar için değil; içimizde yaşadıklarımızla için de geçerlidir. Çok tedirgin olduğumuz, sürekli bir şeyler düşündüğümüz veya bu sebeplerle meditasyon yapamadığımız çok zaman vardır. Peki ya sen bunu kaç kere düşündün veya kendine söyledin?
Ancak gerçek şudur ki, tam da bu anlarda meditasyon yapmalıyız.
Shamata ve Farkındalık
Dikkatimizi o an ne yaptığımıza getirmemiz gerektiğini vurgulayan Farkındalık Meditasyonu hakkında çok fazla şey duyarız. Bu meditasyonlar, o anlık sakinleşmek yerine o an neler olduğunu gözlemlemekle ilgilidir ve bu nedenle bu meditasyonların zihinsel bir yönü vardır.
Öte yandan Shamata meditasyonu, farkındalığı nefese, bedene veya zihne getirerek sakinliği sağlamaya odaklanan bir meditasyon tekniğidir. En yaygın Shamata uygulaması ise nefese odaklanmaktır. İlginç olan şey ise Shamata ile farkındalık pratiğini birleştirebiliyor olman. Zihni sakinleştirmek için nefesine odaklanarak ve odağının değişmediğinden emin olarak sakinleşebilir, eğer odağın değişirse seçtiğin şeye (nefes, beden ya da zihin) odağını geri getirebilirsin.
Meditasyonu doğru mu yapıyorum?
Yazar, araştırmacı ve eski bir Budist keşiş olan Alan Wallace, meditasyonu doğru yapıp yapmadığını bilmek istiyorsan iki şeye dikkat etmen gerektiğini söylüyor: zihninin senin önüne ne getiriyor ve sen zihnine ne veriyorsun.
2014 yılında Brezilya’da Vajra Özünde Altı Şair hakkında yapılan bir toplantıda, konu hakkında çok belirgin bir açıklama yapıldı:
“Uygulama sırasında zihninde birçok düşünce belirebilir. Bunu kontrol etmenin ya da farklı olmasını sağlamanın hiçbir yolu yoktur. Sadece orada olmalısın. Yanlış bir şey yapmıyorsun, işler böyle ilerliyor. Düşünceyle uğraşırsan dikkatin dağılır ve endişelenirsin.
Başka zamanlarda ise zihnin düşünceler içinde olmadan sessiz olabilir. Bu da bir şeyi yanlış yaptığını göstermez. Zihninde olan tek şey sessizlik. Bu gibi durumlarda zihnin sana pek bir şey getirmiyor. Uygulaman gereken şey, zihnin nasıl hareket ederse etsin bir düşünceye kapılmamak, bilincinin dinlenmesini sağlamak, meditasyonunun nesnesini aydınlatmak. Bu nesne nefesin, zihnin, aklın alanı, odağın veya bilincin ta kendisi olabilir.
Bu nedenle, meditasyon uygulamanı zihninin sana getirdiğine göre değil, senin uygulamana getirdiklerine göre değerlendirmen önemlidir.
Hayatta bazı günler diğerlerine göre daha kötü geçer. Çok yoğun, kaos içinde, birçok iş ve endişenin olduğu günler geçirsin. O günlerde zihnin rahatsız olur ve enerjin dengesini bulamaz. Oturup meditasyon yapmayı denersin ama iki dakika sonra vazgeçersin. ‘Boşver! Bugün meditasyon için iyi bir gün değil’ deyip kalkıp televizyon izler ya da sosyal medyanı kontrol edersin. Bu, hasta olduğun günlerde ‘Bugün çok hasta hissediyorum. O kadar hastayım ki ilaç bile kullanamayacağım. İlacı daha iyi hissettiğimde kullanırım’ demeye benzer.
Kafanın gerçekten karıştığı günlerde, başının altına yumuşak bir yastık alarak yatağına yatabilir ve vücudundaki tüm gerilimi bırakmaya çalışabilirsin. Her nefeste tamamen rahatla ve vücudunun doğal haliyle kendiliğinden nefes alıp vermesini sağla. Nefesini rahatlat ve bu anda zihninin çok sessiz kalmasına izin ver. Sonra çabasız ve sessiz bir şekilde nefes alıp vermeye başla. Bu işlemi 24 dakika boyunca tekrarla.
Meditasyona başlarken zihnin tamamen rahatsız, düşüncelerle, kayalar ve çamurla dolu olabilir. Bunu kontrol etmenin yolu yok! Şu anda aklının sana getirdiği şey bu. Çok tatlı, çok yumuşak ve çok rahatlatıcı şeyler düşünmeyi dene ve 24 dakika sonra zihnin daha sakin, daha sessiz ve daha dengeli olacak. Oturum sonunda bu oturumu nasıl bulduğunu gözlemle. Belki zihninin sana getirdiği şey açısından zordu, ama vardığın nokta açısından iyi.”
Daha önce Shamata meditasyonu veya zihni sakinleştirmek için nefes alma teknikleri hakkında bilgin var mıydı? Bu uygulama sana bir anlam ifade ediyor mu? Deneyimlerini ve bu uygulamanın senin için nasıl geçtiğini bizimle paylaşabilirsin.
Çevirmen: Gökçe Yanık