Maddi Durumun Öz Değerini Etkiler mi?

by Christine Taylor

July 15, 2019

5467

Üniversiteden mezun olduktan sonra işe girdiğimde ilk maaşımı aldığım zamanı hatırlıyorum. Çok heyecanlıydım, içim içime sığmıyordu ve eve yürürken resmen bulutların üstünde uçuyordum. Ancak birkaç ay kira, faturalar ve dahasını ödedikten sonra gördüm ki her ay maaşımı nasıl harcadığıma çok dikkat etmem gerekecekti. Ve her şey o zaman başladı. 

Gittiğim yerlerde her kuruşu dikkatle harcamaya başladığımda, yaşıtlarımın aynı kötü durumu yaşamadıklarını gördüm.  Başkalarını hafta sonu Miami’de, her hafta eğlencelerde, işten sonra da kokteyl içerken görürken, benim için ayda bir Whole Foods’tan alışveriş yapabilmek bile çok heyecan vericiydi. 

Bu makale, paranı nasıl etkili bir şekilde kullanırsından tut da yaşıtlarımın nasıl kredi kartı borcu içerisinde yüzdüklerine ya da ailelerinden destek aldıklarına varıncaya kadar bu noktadan çok farklı yönlere doğru gidebilir. Ama ben bu makalede, kendi öz değerimizi, maddi anlamda net değerimizle eşitlemeye çalıştığımızda yaşadığımız moral bozukluğunu tartışmak istiyorum.

Bu süreç boyunca kendimi sürekli “Demek ki ben o kadar zeki değilim”, “O kadar kendini savunan biri değilim” ya da “Demek ki iş yerime sunduğum çok da bir değer yokmuş” gibi düşünceler içerisinde buldum. Sonuçta arkadaşlarıma kıyasla ben ay sonunu zor getiriyordum. Tabii aklımın bir köşesinde arkadaşlarımın bazılarının ailelerinden yardım aldığı ya da halihazırda bir birikimlerinin olduğu vardı, ancak akşam yemeğine çıktığımızda sadece aperatif bir şeylerden başka yemek söyleyemeyen tek kişi olunca tüm bunların hiçbir önemi kalmıyordu. 

Bir çoğumuz kazandığımız paraya gelince kendini değersiz hissediyor veya utanıyor olabilir çünkü insan olarak değerimizi bir sayıya bağlamak çok kolaydır. Sonuçta bunu nesneler, hizmetler ve deneyimler için yapıyoruz. Kendimiz için neden yapmayalım? Büyük büyük paralar kazanan ünlü ve influencerlarla övünüyor ve onları olağanüstü insanlar olarak görüyoruz. 

Ve bu soruyu sormamız artık şarttır…

Öz değer duygunun ne kadarı net değerinden geliyor? 

Kendimize karşı dürüst olalım. Lüks eşyalar ya da deneyimler satın alabildiğimiz zaman gururlu, özgüvenli ve güçlü hissederiz. Çoğu zaman bunun sebebi, böyle pahalı şeyleri satın aldığımızda kendimizi diğerlerlerine karşı değerli, hak etmiş, güçlü veya zeki olarak sunabilmemizdir. Sonuçta başka kim bunları karşılayabilir, değil mi? 

Bir dakika durup düşün, büyük bir evde yaşayan, egzotik seyahatlere çıkan ya da çok büyük serveti olduğu belli olan insanlarla tanıştığında aklına ilk ne geliyor? Bazılarımız çok lüks hayatlara göz devirse de, çoğumuz, bu kişinin elde ettiği paralar karşısında sunduğu olağanüstü yeteneklerinin olduğunu düşünüyor. Bu yetenek dolandırıcılık bile olsa. 

Durum böyle de olabilir. Kendimizi lüks bir malın parasını ödeyebildiğimiz ya da nihayet istediğimiz maaş zammı aldığımızda hissettiğimiz sevinçten tamamen ayırmak da gerçekçi değil.

Ama yine de, daha önce deneyimlediğim ve bu makalede gündeme getirmek istediğim şey insan olarak değerimizin, maaş kartımızdan, gelirlerimizden, karlarımızdan ve net değerimizden ayrı olduğudur. 

Kulağa ne kadar kaba ve patavatsız gelse de sormamız gereken soru…

İnsan olarak değerin maaşındaki sayı kadar mı? 

Muhtemelen, birçoğunuz “Elbette değil” şeklinde bir cevap veriyorsunuz. Yine de, kalbimizde ve aklımızda bildiğimiz kadarıyla, zaman zaman maddi durumunuz nedeniyle ne kadar endişe, utanç ve suçluluk duyduğunuzu düşünün. Çocuğuna bisiklet alamayacak bir baba, sırf zengin bir aileden geldiği için biriyle aynı seviyede olmadığınızı düşünmek veya arkadaşınızın bekarlığa veda partisine maddi olanaksızlıklar yüzünden katılamayacağınızı düşünmek. Hepimiz bu duyguların karışımını yaşamışızdır ve bu gibi durumlarda, sevdiklerimiz için daha fazlasını veremediğimizden ne kadar zeki veya yetkin olduğumuzu eleştirmeye meyilliyizdir. 

Bu gibi durumlarda, kendinize öz değer konusunda ne söylediğinizin farkında olmak çok önemli. Birkaç dakika önce maaşınızdaki sayının insan olarak değerinizi belirlemediğini kabul ettiniz, işte bu farkındalığın zihninizde gerçekleşen muhasebeleri yönlendirmesine izin verin. 

Başınıza gelenler sizi tanımlar mı? 

Öz değerimizi belirlerken düşünmemiz gereken bir diğer unsur da kendi değer ve kapasitemize etrafımızda olanları nasıl kolaylıkla bağladığımızdır. Çevremizde gelişen pek çok şey bizim kontrolümüzün ve etkimizin dışında gerçekleşiyor ancak bu değişkenlikleri başarımızın, başarısızlığımızın, şansın ve performansımızın kanıtı olarak çok kolay kullanıyoruz. Doğduğumuz ülke, bizi işten çıkarmak zorunda kalan şirket, içinde yaşadığımız mahalle veya ailemizin ne kadar parası olduğu gerçeği. Bu şartların birçoğu bizim kontrolümüz dışında ve yine de bunların kendimiz ve başkaları hakkındaki algımızı dikte etmelerine izin veriyoruz.

Daha da ötesi, kendi yaşamlarımızda sık sık iyi ve kötü deneyimlerimizin kendi değerimizi tanımlamasına izin veririz. Fakat bir düşün. Hayat her zaman iniş ve çıkışlarla doludur; tüm bu olumlu ve olumsuz deneyimler sayesinde, sabit olan, değeri ve kıymeti asla değişmeyen kendi varlığımızdır. Bir gün işte harika bir gün geçirip bulutların üstünde hissedebilir, ertesi gün ise seni hayal kırıklığına uğratan küçük hissettiren harap edici haberler alabilirsin. Geri adım atıp, bu dış etkenlerin öz varlığımız ve öz değerimizde hiçbir etkisi olmadığını görebilirsek etrafımızda olan her şeyi daha az ağırlıkla ve dirençle görmeyi öğreniriz. 

Para, başarı, övgü, maddi birikim… Hepsi gelir, gider. Kendi varlığımız kalıcıdır, diğer her şey geçici. Bu değişkenlerin hiçbiri izniniz olmadan sizin özünüzü değiştiremez. Meditasyonda çoğu zaman kendimizi gökyüzüyle karşılaştırırız. Çünkü gökyüzü gibi biz de her türlü hava ve bulutun geçtiği geniş bir enerji alanıyız; yine de bütün bu fırtınalar, parlak bulutlar ve gök gürültüsü, biz olduğumuz gibi kalırken, geçer, gider. 

Sonuçta, gelirin, iş unvanın ve kazanma potansiyelinden bağımsız olarak, bu değişkenlerden birinin evcil hayvanlarının, çocuklarının veya sevdiklerinin senin için beslediği sevgiyi nasıl etkilediğini düşünün.

Ve son sorumuza geliyoruz. 

Bugün para kazanmayı bıraktıysan, kendine ve diğer insanlara ne gibi bir katkıda bulunmaya devam edersin?

23 yaşında maddi anlamda karşılayabileceğimi düşündüğüm ama karşılayamadığım şeyler yüzünden sürekli kendimi eleştirdiğim zaman sonunda kendime bu soruyu sordum. Başta zihnim bomboştu. Yapabileceğin ama para gerektirmeyen şeylerin listesini yapmak zor olabilir. Ancak zamanla para konusunda utanç ve kızgınlıkla öz eleştiri düşüncelerini ve duygularını çözerken bu listeyi yapmanın oldukça faydalı bir egzersiz olduğunu gördüm. 

Geçtiğimiz birkaç yıl içerisinde meditasyonu kendimle ilgili anlattığım hikayeleri gözlemlemenin bir yolu olarak kullandım ve para konusunda farklı bir öz eleştiri düşüncesi ortaya çıkmaya devam etti. Yukarıdaki soruyu kendime sordukça ya da şefkat ve şükran meditasyonlarını uyguladıkça, neler katabileceğim konusunda kendimden çok daha emin hale geldim. Üstelik kattığım bu değerlerin ne kadar para kazandığımla hiçbir ilgisi olmadığını da gördüm. 

Ve aslında, kendi değerimi besleyerek net değerimi olumlu yönde etkilediğini de öğrendim. Daha sonraki bir makalede, kendinden şüphe etmenin ve eleştirilerin üstesinden gelmenin seni nasıl inanılmaz fırsatlara ve hak ettiğiniz hayata götüreceğini tartışacağız. 

Her zaman olduğu gibi şimdi de maddi olanaksızlıklar yüzünden utanç duymanla ve net değerini öz değerinden ayırmayla ilgili deneyimlerini bizimle paylaşmanı çok isterim. 

Christine Taylor

Christine birçok olana ilgi duymakla beraber özellikle sağlık, teknoloji, pazarlama ve iş geliştirme konularıyla ilgileniyor. Meditopia'da İş Geliştirme Yöneticisi olarak çalıştığı zamanlar dışında, onu paten kaymayı öğrenirken görebilirsiniz.