Öğrenciler İçin Bilinçli Farkındalık Pratikleri
İçerik
Verimli Çalışma Alanı Yaratmak
Her birimiz, hayatımızın bir noktasına kadar öğrenci olmayı deneyimliyoruz. Kimimiz uzunca yıllar, kimimiz ise diğerlerine göre daha kısa süren bir eğitim hayatı yaşama fırsatı buluyor. Kimi zaman çocukluktan ergenliğe geçmek acı veriyor, kıvrandırıyor. Kimi zaman da insanın ergenlikten yetişkinliğe geçişi, sorumluluk alası gelmiyor. Sorumluluk almaya, çabalamaya motivasyon gerekiyor. Oysa hayat, atlatılabilen ve atlatılamayan krizlerden ibaret. Öğrencilik rolü bazısı için hevesi, bazısı için sorumluluğu, bazısı için hayalleri kapsıyor. Sen öğrenciliğe nasıl bir anlam yüklüyorsun? Senin için öğrenci olmak ne demek? Şu anda sahip olduğun diğer rolleri düşün… Birilerinin evladı, kuzeni, arkadaşı, belki ebeveyni, belki de birinin sevgilisi olmak gibi rollerin var. Peki, öğrenci rolün hayatının neresinde? Odak noktasında mı yoksa senin için yan rollerden biri mi? Kendinle temas et… Hocalarının öğrencisi olarak nasıl sorumlulukların var? Bu sorumlulukları yerine getirmek için nasıl yöntemler kullanıyorsun?
Çalışma ihtiyaçlarını fark et
Akademik hayat engebelerle dolu bir yol gibi. Boyutları birbirinden farklı olan bu engellerin üzerinden atlaman, aldığın yaraları sarıp yoluna devam etmen gerekiyor. Peki, bu yolda yürürken yanına alman gereken, ihtiyaç duyduğunda seninle olmasını istediğin neler, kimler var?
Ders çalışırken nelere ihtiyacın var? Temiz bir alan, düzenli bir çevre ya da sakin bir ortam… Odaklanmana katkı sağlayabilecek bir müzik ya da bir sese ne dersin? Çalışma sırasında, içinde bulunduğun ortamı fark et. Rahatsız olduğun ya da sana iyi gelmeyen objeler/sesler/kokular var mı?
Günün hangi saatinde daha dinç, daha öğrenmeye açık oluyorsun? Çalışırken karnının aç mı olması yoksa tok mu olması seni daha rahat hissettiriyor?
Ders çalışmaya başlamadan önce bedeninin tüm ihtiyaçlarının karşılamaya özen göster, içinde bulunduğun ortamı rahat edebileceğin bir hâle getir, mümkünse etrafındaki ses düzeyini kendine göre ayarla ve seni rahatsız edebilecek bir koku veya dikkatini dağıtabilecek objeler olmadığından emin ol.
Kendi ihtiyaçlarının farkına var. Potansiyelini, bilgilerini, öğrendiklerini, öğrenmeye ihtiyaç duyduklarını fark et. Neyi öğrenmeye ihtiyacın var? Yaptığın çalışmanın, sana ne gibi avantaj ve dezavantajları olacak?
Öğrenme yöntemleri
Daha önce birçok farklı çalışma stili denemiş olabilirsin. Hepsini şöyle bir gözden geçir, aralarında verimliliğini artıran bir yöntem var mıydı? Peki, hangi yöntemler sana iyi gelmedi?
Görsellerle mi yoksa işitsel kaynaklarla mı daha iyi öğrendiğini düşünüyorsun? Sözel olarak tekrar etmeyi, öğrendiklerini kendi sesinle dinlemeyi hiç denedin mi?
Okurken daha iyi odaklanmanı sağlayacak çeşitli yöntemlerin var mı? Bu yöntemlere ihtiyaç duyuyorsan bununla ilgili nasıl bir yol izlemek istersin?
Hedeflerini belirle
Bir ihtiyaç hissedip adım attığın her yolun bir sonu var. Seni harekete geçiren ana hedefini, onun sende yarattığı motivasyonu düşün. Attığın adımların her birinin bu ihtiyacını karşılamak için olduğunu, her adımda ona biraz daha yaklaştığını unutma. Asıl ihtiyacını fark et, bu yola neden çıktığını hatırla. Yolun sonunda neler var? Onları gözünde canlandır. Gözlerini kapat ve kendini orada hayal et. Neye ulaşıyorsun? Orada kendini nasıl hissediyorsun? Unutma, hedefin ne kadar belirli ve net olursa ona ulaşıp ulaşmadığını da o kadar net görebilirsin. Hedefini belirlerken kendine bir zaman limiti koyduğundan ve hedefinin ulaşılabilir bir hedef olduğundan emin ol. Gereğinden ve ihtiyacından yüksek olan, gerçekçi olmayan beklentiler sık sık ve yoğun bir şekilde kaygılanmana neden olur. Dolayısıyla hedefin seni fazlaca gergin hissettiriyor ve hatta engelliyorsa onu yeniden gözden geçirebilirsin.
Planla
Plan yapmak, gideceğin yolun haritasını çizmeye benzer. Bilmediğin bir yerde, eğer elinde bir haritan olmazsa kaybolma ihtimalin artar. Yollar karmaşıklaşır, aklın karışır, paniklersin ve kaçma isteği oluşur. Nasıl bir yolda ilerlemek istediğini düşünerek planına başlayabilirsin.
Bunun için ne kadar süreye ihtiyacın var? Hangi materyaller sana destek olabilir?
Yapacaklarını önceliklendir
Yapmayı planladığın işleri gözden geçir. Her biri farklı konularda, her biri farklı seviyelerde mi? Kiminde kendini daha yetkin hissederken kiminin sana oldukça uzak olduğunu görebilirsin. Hedefe giderken atılacak olan her adım, aynı motivasyon ve duyguyla atılmayabilir. Her adımda aynı güçle basamayabilir, dengeni sağlayamayabilirsin. Bazen yürümez, koşmayı tercih edersin. Bazen de bedenine iyi gelecek olan durup dinlenmektir, bunu bilirsin. Yapman gereken en önemli çalışma hangisi? Hedefine giden yolda, ilk adımı nasıl atmak istersin?
Yapacaklarını sıralamak, belirli bir harita üzerinden ilerlemek kaygını azaltacak ve motivasyonunu artıracaktır. Yapacağın işlere rakam vermeye, onları öncelik sırasına dizmeye ne dersin?
Tamamlanmamış işler
Tamamlamadığımız işler zihnimizde sürekli olarak yer kaplar. Yerine yenisini koymak istersin, ertelersin gitmez; aksine rahatsız eder, huzursuzluk verir. Tamamlamadığın her şey, zihninin yarım kalan hedefidir. Durdukça durur, bekledikçe bekler ve sen ona temas etmedikçe o seni dürtmeye devam eder. Tamamlamak nasıl bir his? En son bir şeyi tamamladığında kendini nasıl hissettiğini hatırla. Bir yemeği bitirdiğin, bir yolu yürüdüğün ya da bir kitabı bitirdiğin oldu mu? Kendini nasıl hissetmiştin? Şu an elinde olan çalışmayı bitirdiğinde hissedeceklerin buna benzer olabilir mi?
İçsel konuşmalarını yakala
Ders çalışırken seni eleştiren, senden yüksek beklentileri olan birileri var mı? Etrafında senin eksiğini, açığını arayan birisini görüyor musun? Genellikle kendi kendimizi acımasızca eleştirir, aşağı çekeriz. Hatta bazen de kendimizi “başarısız” diye etiketleriz. Kendine böyle etiketler koyduğun oluyor mu? Çalışma sırasında aklından geçen düşünceleri, kendine neler söylediğini fark et… Zihninin akışına tanık ol ve ürettiğin felaket senaryoları varsa onları yakalamayı dene.
Kendine söylediklerini yakaladıktan sonra kalbine dolan duyguyu fark et. Kendini eleştirdiğinde, etiketler koyduğunda herhangi bir filtreleme yapmadan onlara inanabilirsin. Tüm bu yargılarını yakalamaya çalış. İçinde büyüdüğümüz evdeki yargılar biz evi izledikçe, oradaki sesleri duydukça ve büyüdükçe, kendi iç sesimiz hâline gelir. Bu iç sesler yoluyla kendimizle konuşur, onlara inanır ve kimi zaman kendimizi incitiriz. Bu nedenle kendinle gerçekçi ve olumlu bir tonda konuşmaya özen gösterebilirsin.
Erteleme
Ertelemek, haz verici başka aktiviteleri tercih etmekle olur. Uyumak ya da dizi izlemek, dolaşmak ya da spor yapmak çoğu zaman işlerini bitirmenden çok daha cazip gelir. Erteleme davranışının altında hangi nedenler yatıyor olabilir? Bir şeyleri devamlı ertelemen uzun vadede seni olumsuz etkileyebilir mi?
Sorumluluk al
Çalışırken canın istemiyor, sıkılıyor ya da zorlanıyor olabilirsin. Bu senin yetersiz, tembel ya da motivasyonsuz olduğunu göstermez. Zaman zaman çalışmak istememen çok doğal. Çalışmak, her zaman çok eğlenceli bir eylem olmayabilir. Çalışmaya neden ihtiyacın olduğunu hatırlayarak kendine sor: Sonunda ne olacak?
Bir işe başlamak ya da başlamamak senin sorumluluğunda. Bitirmek de öyle… Çalışmadın diye duydukların veya hedefine ulaştıktan sonra duydukların diğer insanlarla ilgili. Kendinle ilgili olan kısıma bak. Yeterince sorumluluk aldığını düşünüyor musun? Sorumluluk kelimesinin senin için anlamı ne? Sorumluluk almak seni hangi durumlarda zorluyor? Çalışmanın sorumluluğunu almadığında eline kısa vadeli mutluluklar, hazlar geçeceğini biliyorsun. Peki ya uzun vadede?
Rahatça sorumluluk aldığın yerler var mı? Örneğin köpeğini gezdirirken ya da kedinin kumunu değiştirirken eğleniyor musun? Ya da okula giderken her gün aynı seviyede mutlu hissediyor musun? Bu pek de mümkün değil. Sorumlulukları yerine getirmek kimi zaman mutlu ederken kimi zaman da sıkıcı gelebilir. Burada asıl takdir edilmesi gereken, bazen sıkıcı olmasına rağmen bu sorumluluğu alıp hedefine giden yolda attığın adımlardır.
Mutlu sorumluluklar dilerim!