ASMR: Nedir ve Ruh Sağlığımızı Nasıl Destekler?
İçerik
ASMR, ilk kez 2010 yılında ortaya çıkan ve daha sonra internette popülerlik kazanan modern bir terim. Belki sen de duymuşsundur daha önce. Belki Youtube’da denk gelmişsindir, bir podcast’ta ya da bir sohbette duymuşsundur… ASMR gerçekten her yerde gibi. Yine de bunun tam olarak ne olduğunu bilmiyor olabilirsin. Burada, ASMR hakkında bildiklerimize, meditasyonla bağlantısına ve ruh sağlığını nasıl iyileştirebileceğine birlikte göz atacağız!
ASMR’nin açılımı nedir?
ASMR, 2010 yılında Jennifer Allen tarafından dünyanın dört bir yanındaki insanlar tarafından paylaşılan fiziksel ve duygusal bir fenomeni tanımlamak için türetilen bir terim. “Autonomous Sensory Meridian Response”, yani “Otonom Duyusal Meridyen Tepkisi” anlamına geliyor.
Allen, belirli uyaranlar karşısında vücudunda kendisini mutlu ve rahatlamış hissetmesini sağlayan garip ama hoş bir karıncalanma hissi fark ediyor. Bu hissin ne olduğunu bulmak için internetin altını üstüne getirdiyse de hiçbir yanıt bulamıyor. Ancak benzer deneyimleri tarif eden insanlara rastlıyor! Hâl böyle olunca da bu olguya kendisi bir isim veriyor.
ASMR nasıl hissettiriyor?
ASMR deneyiminin hem fiziksel hem de psikolojik yönleri var. Kişiler bu deneyimi, başın tepesinden başlayıp omurgadan aşağı vücudun geri kalanına, genellikle dalgalar şeklinde hareket eden ve hoşa giden bir karıncalanma hissi olarak tanımlıyor. Genellikle “beyin orgazmı” olarak tanımlanan bu his, kaliteli müzik dinlerken tüylerimizin diken diken olmasına veya midede kelebekler uçuşturan türden bir heyecana oldukça benziyor. Bu “estetik/sanatsal/duy(g)usal huylanmalar (aesthetic chills)” heyecanla ilişkilendirilirken, ASMR aynı zamanda derin bir rahatlama hissine de neden oluyor. ASMR’den bahsetme nedenimiz de tam olarak bu, çünkü ASMR sadece keyifli bir fiziksel duyum değil, aynı zamanda ruhumuz üzerinde olumlu etkilere sahip olabilen ve ruhsal sağlığımızı iyileştirmeye yardımcı olan duygusal tepkilerin oluşmasına yol açan bir olgu.
İnsanlar neden ASMR’yi seviyor?
ASMR derin bir sakinlik duygusu uyandırıyor. Modern yaşamı düşünürsek birçok insanın ihtiyacı da bu sakinlik… İnsanlar günün sonunda stres atmak, rahatlamak veya gevşemek için ASMR’yi tetikleyen uyaranların etkisine başvuruyorlar. Kimileri ise ASMR’yi uykuya dalmak için kullanıyor.
ASMR’nin daha az kaygılı, daha rahat ve daha mutlu hissetmemize yardımcı olabilecek bir karıncalanma hissi verdiğini biliyoruz. Peki, bunun nedenini biliyor musun? Görünüşe göre ASMR, beynin ödül, sosyal bağlanma ve duygusal uyarılma ile ilişkili kısımlarını harekete geçiriyor. Yani bizi sıcak, güvende ve mutlu hissettiren her şeyi harekete geçirdiğini söyleyebiliriz!
ASMR’yi ne tetikleyebilir?
ASMR, işitsel, görsel veya dokunsal olması fark etmeksizin, her türlü uyaran tarafından tetiklenebilir. Ancak hepsinin ortak bir noktası var: O da yumuşak, nazik ve çoğu zaman yatıştırıcı bir şekilde tekrarlama eğiliminde olmaları. Sessiz, melodik seslerle konuşan, bir kitabın sayfalarını yavaşça çeviren veya kulağını hafifçe okşar gibi yapan insanların videolarına denk gelmiş olabilirsin. Bunların hepsinde o yumuşaklığı ve tekrarlama eğilimini fark edebilirsin. Ne yazık ki herkes ASMR’nin sunduğu bu zevkleri deneyimleyemiyor… Deneyimleyen insanlar ise farklı uyaranlara tepki verebiliyor.
Son on yılda internet ASMR içerikleriyle doldu taştı. Özellikle de ASMR sanatçılarının (“ASMR-tists”) izleyicilerinde ASMR’yi tetikleyen içerikler ürettiği Youtube videoları çok yaygınlaştı. Bu videolar genellikle uzun tırnaklarını çeşitli dokulu yüzeylere hafifçe vuran, arka planda narin ses efektleriyle fısıldayarak hikâye okuyan, elini akışkan ve nazik bir şekilde hareket ettirirken mikrofona hafifçe üfleyen veya mırlama gibi başka sakinleştirici ses efektleri çıkaran insanları içeriyor. ASMR deneyimini geliştirmek üzere en ufak sesi bile yakalayan yüksek kaliteli mikrofonlar kullanılıyor.
ASMR topluluğundaki bir başka büyük tema ise Kişisel Dikkat (Personal Attention). Bu içerikler, ASMR sanatçılarının kamera aracılığıyla bizimle doğrudan göz teması kurduğu ve de izleyicilerin önemsendiğini hissettiği rol yapma videolarından oluşuyor. Bu videolar, ASMR sanatçısıyla duygusal düzeyde bağlantı kurmamızı sağlarken ASMR deneyimini de yaşamamıza olanak tanıyor.
Ancak başkalarına hiç çekici gelmeyen uyaranlara karşı ASMR deneyimleyen de birçok insan var. Daha önce birinin ağzını şapırdatarak veya yüksek sesle çiğneyerek yemek yediği videolara denk geldin mi? Böyle bir içeriğe denk geldiysen, belki de “Bunu kim izlemek ister ki?” diye düşünmüşsündür. Görünüşe göre birçok insan diğer insanların yemek yemesini izlemekten hoşlanıyor ve bunun nedeni de bu görüntü ve seslerin belli insanlarda ASMR’yi tetiklemesi.
Peki, bu içerikler ASMR’yi nasıl tetikliyor acaba? Birçoğumuz için yemek yemek rahatlatıcı ve zevkli bir deneyimdir. Bunun insanların yemek yemesi, yemeğin hazırlanması veya tavanın cızırdaması gibi görüntü ve seslerle ilişkilendirilmesi, bu tatmin edici sakinlik duygusunu yeniden üretilebilir.
Tırnakların hafifçe bir yere vurulması, keskin bir kalemin kâğıdı çizmesi veya kabarcıkların patlaması gibi hoş olmadığı düşünülen başka uyaranlar da bazı insanlarda ASMR’yi tetikleyebilir. Öyleyse, aynı uyaranlar kimilerinde tatmin edici bir sakinlik yaratırken, kimi insanları nasıl çıldırtabiliyor?
Kimi insanlar ASMR deneyimlerken, neden kimileri deneyimlemiyor?
Ne yazık ki buna net bir cevabımız yok, ancak beyin bağlantıları ve kişilik özelliklerinin bu konuda bir rolü olabilir.
Beyin bağlantıları
Yakın zamana kadar ASMR olgusu, insanların kendi deneyimlerini paylaşmalarına dayanıyordu. Ancak son on yılda beyin görüntüleme teknikleriyle, ASMR deneyimleyen insanların beyninde neler olduğuna bakıldı. Bu araştırmalar, deneyim sırasında beyinde kendine has bir aktivite modeli olduğunu ortaya çıkardı!
İnsanlar ASMR deneyimlediğinde beyindeki alfa beyin dalgalarında bir artış olduğunu biliyor muydun? Bu dalgalar derin gevşeme ile ilişkili ve genellikle de meditasyon yaparken deneyimlenen dalgalar!
ASMR deneyimlemeyen insanlar için, aynı uyaranlar alfa beyin dalgalarında bir azalmaya neden olabilir. Bu da aynı uyaranların neden bazı insanlarda hoş bir ASMR deneyimine yol açarken, diğerlerinde nahoş bir hissi tetikleyebileceğini açıklayabilir aslında.
Bazı insanlarda ise görsel tetikleyicilere karşılık olarak beynin duygusal tepki üreten bölümlerinde daha fazla aktiviteye rastlanıyor. Bu, ASMR sırasında deneyimlenen derin rahatlama ve zevk hissini açıklayabilir.
Kişilik
ASMR’yi deneyimleme yetisinin empati gibi belirli kişilik özellikleriyle bağlantılı olduğuna dair birtakım kanıtlar var gibi görünüyor. Ancak belirli kişilik özelliklerine sahip olmak, mutlaka ASMR deneyimleyeceğin anlamına gelmez ve ASMR’yi deneyimleyebilmek de mutlaka daha empatik olduğun anlamına gelmez!
ASMR, meditasyon ve bilinçli farkındalık
Bu üçü oldukça güzel bir şekilde birbiriyle eşleşiyor! Sadece bekle ve gör…
Derin gevşeme ile ilişkili beyin dalgası aktiviteleri ve bilinç durumlarındaki değişiklikler de dâhil olmak üzere, ASMR ve meditasyonun örtüşen birçok özelliği var. ASMR deneyimi, belirli meditasyonlarda yaşanan akış durumlarına bile benzetiliyor!
Yine de bu meditatif durumlara girmek genellikle bilinçli bir odaklanma gerektirirken, ASMR belirli uyaranlara verilen otomatik bir yanıttır. ASMR’nin âdeta bir tür “hafif” meditasyon olduğunu söyleyebiliriz!
Bu, meditasyon yapmak isteyen, ancak otobüse bile koştur koştur yetişmeye çalışan ve meditasyon pratiği için yeterli zamanı olmayan, meditasyona başlamak isteyen ancak basit bir başlangıca ihtiyacı olan ya da yönlendirmeli meditasyon boyunca yerinde duramayan, ancak ASMR videoları ile hipnotize olabilecek kişiler için harika bir haber! Tabii ki Meditopia’nın 2 ve 3 dakikalık meditasyonları ile zaman sıkıntısı bir bahane değil. Ancak ASMR, meditasyona yeni başlayan ve stresten arınmanın ve küçük bir zevk desteği almanın ne kadar harika bir his olduğuna ikna olmaya ihtiyaç duyan herkes için harika bir ilk adım olabilir.
Karıncalanma hisleri eşliğindeki tam ASMR deneyimini hepimiz hissedemesek de orada bir yerde herkes için derin bir rahatlama sağlayabilecek bir ses olduğuna inanıyorum.
Aynı zamanda, tıpkı meditasyonda olduğu gibi, insanlarda ASMR deneyimleme ile artan bilinçli farkındalık arasında bir bağlantı olduğunu da biliyoruz. Düzenli olarak ASMR deneyimlemenin bilinçli farkındalığı artırıp artırmadığını bilmiyoruz, ancak bu zevkli hissi deneyimleyebilen şanslı kişilerdensen hayatına biraz daha ASMR katmanın hiçbir zararı olmaz!
ASMR’nin faydaları: Beden ve zihin
ASMR deneyiminin hem fizyolojik hem de duygusal bileşenleri olduğu için vücudun ve zihnin üzerinde de olumlu etkileri olabilir.
Tıpkı meditasyon gibi, ASMR’nin sakinleştirici etkileri de kalp atış hızını azaltabilir. Artan kalp atış hızı, tansiyonun artması ve kardiyovasküler hastalıklar ile ilişkilendirilmiştir. Bu nedenle, Harvard Üniversitesi’ndeki Prof. Dr. Bhatt’a göre ASMR sonucu düzenli rahatlama, kardiyovasküler hastalığa yakalanma riskini potansiyel olarak azaltabilir. Zaten meditasyonun bu konudaki faydaları hâlihazırda kanıtlanmıştır.
ASMR psikolojik stresi de azaltabilir. Böylelikle fizyolojik stres tepkisi azalır, zihnin ve bedenin daha sakin kalır.
Sonuç olarak, ASMR’yi deneyimleyebilecek kadar şanslıysan, bu sana hem fiziksel hem de zihinsel olarak iyi gelecektir. Öyleyse hayatına biraz daha ASMR katmayı denemeye ne dersin? Güne başlarken, kahvaltı hazırlarken, yolda yürürken bir arka plan sesi olarak dinleyebilir ya da gece uykuya dalmana yardımcı bir araç olarak bu seslerden faydalanabilirsin. Eğer bu senin için tamamen yeni bir olaysa, ASMR dünyasını keşfetmeye var mısın?
Yazar: Leah Maddalena Singer-Pennell